Wymagania dotyczące stanowiska pracy
Powietrze i jego wpływ na zdrowie.
Z pewnością są wśród Państwa biurowe zmarzluchy, które zimą potajemnie podkręcają ogrzewanie. Z pewnością są i tacy, którzy preferują krótki rękawek, nawet gdy temperatura spada poniżej zera. To, jak zimno lub ciepło jest w danym pomieszczeniu, zależy od subiektywnego odczucia poszczególnych osób.
Organizowanie zdrowego środowiska pracy, w którym wszyscy pracownicy mogą pracować wydajnie, to dobrze zgłębiony temat. Klimat w pomieszczeniu jest istotnym elementem ergonomicznych warunków w miejscu pracy. Wraz z oświetleniem, hałasem, wibracjami, promieniowaniem i polami elektromagnetycznymi należy do fizycznych czynników kształtujących środowisko pracy.
Poniżej podsumowaliśmy najważniejsze informacje dotyczące powietrza w miejscu pracy:
- Składniki klimatu w pomieszczeniu
- Rozporządzenie w sprawie stanowisk pracy: powietrze
- Zdrowie i złe powietrze
- Syndrom chorego budynku
- Ocena klimatu w pomieszczeniu
- Poprawa klimatu w pomieszczeniu
Organizowanie miejsca pracy: jakie czynniki są decydujące dla właściwości i jakości powietrza?
Klimat w pomieszczeniu, który jest istotnym czynnikiem kształtującym środowisko pracy, jest określany za pomocą następujących zmiennych:
1. Parametr fizyczny
Fizyczne składniki klimatu w pomieszczeniu można podzielić na mierzalne parametry. Zaleca się jednak ostrożność podczas pomiarów, ponieważ poszczególne zmienne mogą być wzajemnie zależne, a tym samym mogą dawać różne wyniki przy zastosowaniu różnych urządzeń pomiarowych.
- Temperatura powietrza
Temperatura powietrza to temperatura powietrza w pomieszczeniu. Efekt promieniowania cieplnego nie jest brany pod uwagę. Wilgotność i prędkość powietrza wpływają na nasze odczuwanie temperatury powietrza: większa prędkość powietrza sprawia, że wydaje się ono chłodniejsze, wysoka wilgotność z kolei – że wydaje się ono cieplejsze. Pojęcie temperatury w pomieszczeniu obejmuje promieniowanie cieplne ścian i innych źródeł ciepła. - Wilgotność
Rozróżnia się wilgotność bezwzględną i względną. Wilgotność bezwzględna odnosi się do ilości pary wodnej w powietrzu (g/m3). Wilgotność względna oznacza stopień nasycenia powietrza parą wodną w procentach. Wiele osób odczuwa ciepłe i bardzo wilgotne powietrze jako duchotę. - Prędkość powietrza
Parametr ten określa, w jakim stopniu powietrze jest w ruchu. Jeśli prędkość powietrza jest zbyt duża, mówimy o przeciągach; jeśli prędkość powietrza jest bardzo mała, wiele osób ma wrażenie, że powietrze „stoi w miejscu“. - Promieniowanie cieplne
Promieniowanie cieplne jest emitowane przez źródła ciepła w naszym otoczeniu (przez ludzi, maszyny, promieniowanie słoneczne, powietrze zewnętrzne). Nasze ciało tylko w ograniczonym stopniu potrafi rozróżniać temperaturę powietrza i promieniowanie cieplne.
2. Czynniki sytuacyjne i indywidualne
Na sposób odczuwania powyższych parametrów fizycznych wpływ mają okoliczności sytuacyjne. Należą do nich wykonywane czynności, odzież noszona przez daną osobę, to, czy pomieszczenie jest klimatyzowane, a także czynniki indywidualne, takie jak wiek, płeć i stan zdrowia pracownika.
3. Jakość powietrza
Na jakość powietrza w miejscu pracy wpływ mają substancje emitowane przez samych ludzi, m.in. CO2. Aby ocenić jakość powietrza, mierzone są takie parametry jak stężenie dwutlenku węgla i współczynnik wymiany powietrza. Ten ostatni oznacza częstotliwość dostarczania świeżego powietrza do pomieszczenia przez wentylację/wietrzenie.
O jakości powietrza decyduje jednak również stopień zanieczyszczenia drobnym pyłem, nikotyną lub pleśnią oraz substancjami niebezpiecznymi stosowanymi na przykład w produkcji.
Rozporządzenie w sprawie stanowisk pracy: optymalny klimat w pomieszczeniu biurowym.
Wartości parametrów określających klimat w pomieszczeniu są odczuwane przez różne osoby jako większe lub mniejsze obciążenie. Poniższe wartości pozwolą uzyskać orientację w tych kwestiach:
Temperatura w pomieszczeniu
Optymalna temperatura w pomieszczeniu zależy od intensywności wykonywanych zadań i wynosi od +20 °C w przypadku lekkiej aktywności w pozycji siedzącej (np. praca przy komputerze) do +12 °C w przypadku ciężkiej pracy w pozycji stojącej lub chodzącej (np. noszenie ciężkich ładunków).
Jeżeli temperatury na zewnątrz przekraczają +26 °C, należy podjąć dodatkowe środki. Przykładowo należy zapewnić odpowiednie napoje lub stosować sprzęt chroniący przed słońcem i urządzenia wentylacyjne.
Więcej informacji znajdą Państwo w naszym Poradniku zakupowym dotyczącym wentylatorów.
Wilgotność powietrza
W zależności od temperatury w pomieszczeniu wilgotność względna powinna wynosić od 55% przy +26 °C do 80% przy +20 °C.
Produkty zapewniające właściwą temperaturę w biurze i na produkcji
Prędkość powietrza
Tam, gdzie przebywają ludzie, należy unikać szkodliwych przeciągów. Powstawanie przeciągów zależy od temperatury powietrza, prędkości powietrza, stopnia turbulencji i rodzaju aktywności.
W następujących warunkach można mówić o przyjemnym nawiewie powietrza: temperatura powietrza +20 °C, stopień turbulencji 40% i średnia prędkość powietrza poniżej 0,15 m/s, lekko obciążająca praca.
Jakość powietrza
- Stężenie CO2 nie może przekraczać 1000 ppm.
- Zgodnie z ustawą o ochronie osób niepalących nie można narażać zdrowia pracowników niepalących, wystawiając ich na działanie dymu tytoniowego.
- Aby zapewnić dobrą jakość powietrza, należy zadbać o odpowiedni dopływ powietrza. Umożliwiają to systemy mechanicznej wentylacji pomieszczeń (filtry powietrza, klimatyzacja) lub swobodne wietrzenie (powietrze z zewnątrz).
- W pomieszczeniu biurowym zaleca się wietrzenie co 60 min, a w sali konferencyjnej – co 20 min. Czas wietrzenia powinien wynosić od 3 min w zimie do 10 min latem.
Promieniowanie cieplne
Obciążenie cieplne redukuje się za pomocą wietrzenia i osłon przeciwsłonecznych w oknach. Wartością odniesienia jest w tym przypadku temperatura w pomieszczeniu.
Uwaga: W przypadku pomieszczeń sterylnych w przemyśle i na produkcji mogą obowiązywać specjalne przepisy.
Wpływ powietrza złej jakości na zdrowie.
Wartości, które sprawiają, że większość ludzi czuje się komfortowo w zamkniętym pomieszczeniu, określa się mianem „strefy komfortu“. Opisane poniżej niekomfortowe warunki mogą powodować różnorodne objawy.
Wysoka temperatura
Zbyt wysokie temperatury w miejscu pracy prowadzą do odwodnienia, bólu głowy i obniżenia wydajności.
Niska temperatura
Bardzo niskie temperatury powodują napięcie mięśni, dreszcze, większą podatność na infekcje i spadek wydajności.
Niska wilgotność powietrza
Bardzo suche powietrze powoduje podrażnienie lub stan zapalny nie tylko oczu, lecz także dróg oddechowych, co może mieć negatywny wpływ na płuca. Wysuszone błony śluzowe są bardziej podatne na działanie patogenów, co zwiększa ryzyko infekcji. Długotrwałe narażenie skóry na niską wilgotność może wywołać swędzenie skóry, a także zaostrzenie istniejących przewlekłych chorób skóry, takich jak atopowe zapalenie skóry czy łuszczyca.
Wysoka wilgotność powietrza
Wysoka wilgotność względna w połączeniu z niską temperaturą sprzyja rozwojowi pleśni. Zarodniki pleśni są szkodliwe dla dróg oddechowych i prowadzą do problemów z oddychaniem, zwłaszcza u astmatyków i alergików.
Przeciąg
Przeciągi mogą być spowodowane zbyt dużą ilością powietrza napływającego z zewnątrz lub z systemów mechanicznej wentylacji. Szkodliwe przeciągi wysuszają oczy. Z kolei zimne przeciągi często powodują napięcie mięśni karku.
Powietrze o niskiej zawartości tlenu
Jeśli prędkość powietrza jest zbyt mała i brakuje świeżego powietrza (wysoka zawartość dwutlenku węgla), oddychanie może być utrudnione i może dojść do spadku koncentracji.
Nieprzyjemny zapach
Ogólne złe samopoczucie, obniżona wydajność.
Zanieczyszczenie substancjami szkodliwymi lub niebezpiecznymi
Powietrze zanieczyszczone substancjami chemicznymi lub biologicznymi może bardzo niekorzystnie wpływać na zdrowie i prowadzić do wielu poważnych chorób.
Czym jest syndrom chorego budynku?
Syndrom chorego budynku (ang. Sick-Building-Syndrom, SBS) to szereg objawów chorobowych występujących u osób pracujących w tym samym budynku. Pracownicy cierpią często z powodu bardzo różnych objawów, takich jak bóle głowy, swędzenie oczu lub skóry. Kiedy jednak opuszczają miejsce pracy, ich dolegliwości zwykle ustępują.
Trudno dokładnie ustalić przyczynę objawów SBS. Pewną rolę mogą odgrywać również czynniki psychologiczne i społeczne.
SBS należy odróżnić od „choroby związanej z budynkiem“ (ang. Building Related Illness, BRI), w której syndromy choroby można jednoznacznie przypisać występującym w budynku alergenom bądź zanieczyszczeniom mikrobiologicznym lub chemicznym.
Jeśli obawiają się Państwo, że Państwa pracownicy cierpią na SBS, dobrym pomysłem jest przeprowadzenie analizy klimatu w pomieszczeniu.
Jak przeprowadzić ocenę klimatu w pomieszczeniu?
Zalecamy przeprowadzenie testu klimatu w pomieszczeniu w dwóch etapach.
Monitorowanie klimatu w pomieszczeniu
W tym przypadku chodzi o podstawowe i łatwe do zarejestrowania parametry.
Analiza klimatu w pomieszczeniu
Do dogłębnej analizy interakcji różnych czynników wymagana jest wiedza specjalistyczna. Szczegółowa ocena przez eksperta jest przydatna na przykład w miejscach pracy, w których występuje wiele różnych źródeł ciepła, wysoka wilgotność lub bardzo duża prędkość powietrza.
Uwaga: Niektóre składniki klimatu w pomieszczeniu nie są uwzględniane w takich ocenach. Dotyczy to na przykład jakości powietrza w przypadku stosowania substancji niebezpiecznych lub środków biologicznych. Czynniki te należy kontrolować w ramach oceny ryzyka.
Jak zapewnić optymalne właściwości i jakość powietrza?
Poniższe wskazówki pozwolą Państwu regulować klimat panujący w miejscu pracy:
- Obciążenie cieplne można zmniejszyć, stosując wentylatory i osłony przeciwsłoneczne.
- W przypadku niskich temperatur należy stosować grzejniki lub podgrzewane maty pod nogi.
- Rośliny pokojowe i nawilżacze powietrza zwiększają jego wilgotność.
- Osuszacze powietrza zmniejszają obciążenie wilgocią.
- Należy zadbać o to, by wszyscy pracownicy prawidłowo wietrzyli pomieszczenia.
- Nawilżacze i oczyszczacze powietrza lub filtry powietrza zapewniają czyste powietrze pozbawione nieprzyjemnych zapachów.
Prosimy o kontakt!
W razie dodatkowych pytań mogą Państwo w każdej chwili skontaktować się z nami!